KİMYASAL
SAVAŞ
Uzm.Hem.Yüksel
Dur
Öğr.Sağ.Merk.
Kimyasal
özelliklerinden dolayı öldürücü,
yaralayıcı, tahriş edici, ve aynı zamanda
yangın çıkartıcı, insanlara, bitki ve
metallere etkisi olan katı, sıvı ve gaz
halindeki maddelerle yapılan savaştır.
Katı, sıvı,
gaz ve aerosol halinde; püskürtücü aletler,
helikopter veya uçaklarla taşınan sprey
tankları ile, top-roket veya füze mermileri
ile, mayın el ve uçak bombaları ile
dağıtılır ve yayılırlar.
Yapımlarının
kolay ve ucuz olması, tesir alanlarının çok
geniş olması, tesis ve malzemeyi tahrip etmeden
öldürücü olması en önemli
özelliklerindendir.
TOKSİK
ETKİ ÖZELLİKLERİNE GÖRE KİMYASAL SAVAŞ
AJANLARI:
- SİNİR AJANLARI (Sarin, Soman,
Tabun, vx) : Sinir sistemi
yoluyla kasları felce uğratarak solunum
ve dolaşım sistemini durdurur ve
öldürücü etkilidir.
- YAKICI GAZLAR ( Hardal gazı,
Kükürtlü hardal, Levisit, Fosgen,
Oksim) : Doku hasarı
yaparlar. Gözler, cilt ve solunum yolu
dokusu vücudun ilk etkilenen
bölgesidir. DNA hasarına neden olur.
- BOĞUCU GAZLAR; AKCİĞER
İRİTANLARI ( Fosgen, Difosgen, Klor,
Kloro pikrin) :
Öldürücü
etkilidirler. Solunum sistemini ağır
şekilde tahrip edip, akciğer hasarına
neden olarak gaz transferini bozarlar.
Ölüm boğulma sonucu olur.
- KAN ZEHİRLERİ ( Siyanür,
Siyanojen klorür): Hücre
solunumunu bozarak kandaki
oksijenin dokular tarafından
alınmasını engeller. Öldürücü
etkili ajanlardır.
- KAPASİTE BOZUCU GAZLAR (LSD,
BZ): Santral sinir
sistemini etkileyip uyarı veya depresyon
yoluyla davranış bozukluğuna neden
olurlar.
- KARGAŞA BASTIRICI AJANLAR (CN,
CS, SR, DM) : İritan gaz veya
aerosol şeklinde kullanılıp göz,cilt
ve akcigerlerde iritasyon yaparak göz
yaşartır veya ağır bulantı ve
kusmalara sebep olur.
- BİTKİ ÖLDÜRÜCÜ AJANLAR (
Pikloram, Kakadilik asit): Beslenme
olanaklarını bozarak etki eder
ve zayiat verdirirler.
KİMYASAL
SALDIRILARIN BELİRTİLERİ
- Sivil
Savunma Kuruluşları’nın siren ve
diğer araçlarla yaptıkları ikaz ve
alarm işaretleri;
- Havada sis,
yoğun ve farkedilir bir buhar bulunması, özel ve
değişik bir koku hissedilmesi (acı
badem, hardal, sarımsak vb);
- Uçaktan
yayılan bir sis, duman ya da gaz
görülmesi,
- Atılan
mermi ve benzerlerinden çok az bir
patlama sesi duyulması;
- Saldırı
beklenen yerlerden duman ya da sis
görülmesi,
- Çevrede
şüpheli yağ ve su damlacıklarının
görülmesi,
- Ani başağrısı,
öksürme, aksırma, burun akıntısı,
görmede bulanıklık, bulantı ve kusma,
ciltte kızarıklık ve kabarcıklar, ani
kanamalar, solunum güçlüğü, nefes
darlığı ve göğüs ağrısının
görülmesi;
- Çevrede
fare, sinek, böcek ölülerinin
görülmesi kimyasal bir gaz
kullanılmış olabileceğini
düşündürmelidir.
SALDIRI
ÖNCESİ HAZIRLIK
- Gerekli
uyarılar ve talimatlar radyo ile
yapılacağından her evde bir radyo ve
bol miktarda pil bulundurulmalı.
- Cam ve kapı
aralıkları sızdırmayı önleyecek
şekilde mümkün olduğunca sıkı
kapatılmalı.
- Ev ve iş
yerlerinin iç kısımlarında penceresi
en az ve korumaya elverişli bir odası
sığınma yeri olarak hazırlanmalı.
- Hazırladığınız
sığınma yerine dışarıdan içeriye
gaz sızmasını önlemek için pencere
kenarları ve kapı aralıkları bant,
yapışkan sünger ve macun ile iyice
kapatılmalı,
- Evde bol
miktarda çamaşır suyu, deterjan ve
yumuşak sabun bulundurulmalı,
- Kapalı ve
gaz geçirmeyen kaplarda su ve yiyecek
bulundurulmalı,
- Giyecek ve
önemli ev eşyaları ( çatal, kaşık,
havlu, bardak, tabak vb) kapalı yerlerde
ve çok katlı naylona sarılı şekilde
bulundurulmalı,
- İLK YARDIM ilkeleri
öğrenilmeli.
SALDIRI
KARŞISINDA ALINACAK ÖNLEMLER
- Önceden
hazırlanmış sığınma yerine girin.
Kapatılmış pencere ve kapı
aralıklarını, ek önlem olarak
sulandırılmış çamaşır suyuna
batırılmış bez, battaniye vb malzeme
ile örtün.
- Eğer
gözlerinizde yanma varsa, bu gaz
sızıntısının belirtisidir,
gözlerinizi bol su ile yıkayın,
sızıntı olduğunu düşündüğünüz
bölgeyi sulandırılmış çamaşır
suyu ile, daha sonra sabunlu su ile
yıkayın,
- Tehlike
geçinceye kadar bekleyin ve radyodan
verilecek olan açıklamalara uyun.
Dışarda iseniz;
- Varsa
koruyucu araç-gereç takılmalı (maske,
giysi)
- Koruyucu
giysi yoksa gözler kapatılmalı, eller
ve yüzler mutlaka giysi ile
örtülmelidir.
- Hava
doğrudan değil, mutlaka ısıtılmış
bir bezden solunmalı
- Yağmur
yağıyorsa el ve yüzün ıslanmamasına
özen gösterilmeli.
- Kirli eller
gözlere ve ağıza sürülmemelidir.
- Sığınma
yerlerine girmeden önce: Üzerinize gaz
bulaşmış olabilir, derhal
elbiselerinizi çıkarın cildinizi bol
su ile yıkayın.
Taşıt aracında
iseniz:
Pencere,
kalorifer ve havalandırma sistemlerini
kesinlikle kapalı tutarak en seri şekilde
sığınma yerine girin.
SALDIRI
SONUNDA KORUNMA
- (Kesin
talimat gelmedikçe sığınma yerinden
çıkılmamalı, varsa koruyucu giysiler
çıkarılmamalı,)
- Kirlenmiş
olması muhtemel giyecekler
çıkarılmalı, bol su ve sabun ile
vücut iyice temizlenmelidir.
- Kirlenmiş
giysilerin temiz yerleri kirletmemesine
özen gösterilmeli, bunlar çamaşır
suyu, bol su ve sabunla temizlenmeli ya
da çift kat poşete sarılıp
atılmalı.
- Çevremiz,
yetkili kişi ve kuruluşların
talimatları doğrultusunda temizlenmeli,
giysi ve çevre temizliği sırasında
bulaşık eldiveni kullanılmalı ve sık
sık değiştirilmeli.
- Başka
yerlere gidilecekse rüzgarsız hava
beklenilmeli.
- Kimyasal
kirlenme olan yiyecek ve içecekler
kullanılmamalı,
- Kimyasal
kirlenmenin mümkün olduğu yerlerde
eller ağıza ve gözlere sürülmemeli,
kirli eller ile bebeklere bakım
verilmemeli.
- Su
birikintilerine basılmamalı, çimlerde
ve toprakta kalıntı olabileceğinden
buralarda çocukların oynamalarına izin
verilmemelidir.
- Alkol ve
sigara kesinlikle kullanılmamalıdır.
İLK
YARDIM
- ÖNCE KENDİNİZİ KORUYUN:
Yeterli
dekontaminasyon önlemlerinin
alındığından emin olun.
- Dekontaminasyon: Kimyasal
maddelerin, tehlike oluşturmasını
engellemek üzere uzaklaştırılması,
temas yerindeki miktarın azaltılması
işlemidir.
- Bazı
kimyasal gazlar çok hızlı etki
gösterirken, bazılarının etkileri
gittikçe artar ve saatler ya da günler
sonra ortaya çıkabilir. Bu
nedenle;kimyasal gazlara maruz kalan
kişilerin yakın gözlem altında
tutulması gereklidir.
- Kimyasal
gazlara maruz kalan kişiler, durumları
iyi olsa bile en yakın sağlık
kuruluşuna solunum ve kalp atışları
kontrol altında tutularak
gönderilmelidir.
- Kişi,
kirlenmiş ortamdan en kısa sürede
uzaklaştırılmalıdır.
- Gazdan
etkilenen kişiyi, yürütmeyin ve
konuşturmayın, rahat ve sıcak tutun,
sıkı giysilerini gevşetin.
- Alkollü
içki ve sigara kullandırmayın.
- Bilinci
yerinde ise tekerli su, çay ve kahve
için.
- Mümkünse oksijen verin.
- Solunum
durduğunda suni solunum yaparak hızla
hastaneye götürün.
Web
sayfasının dizaynı Aytuna Devrim Canbul tarafından yapılmıştır.
|
Ana
Menu |
E-Posta
| Bilkent
Üniversitesi Ana Sayfası
|
|