DİSLEKSİ (ÖZGÜL ÖGRENME GÜÇLÜGÜ)

DİSLEKSİ NEDİR ?

     Özgül Öğrenme Bozukları, dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme ile matematik yeteneklerinin kazanılmasında ve kullanılmasında önemli güçlüklerle kendini gösteren bozukluklardır.

     Özgül öğrenme güçlüğü olan çocukların zeka düzeyleri düşük olmadığı gibi bu grupta zeka düzeyi çok yüksek çocuklar, hatta özel yeteneklere sahip çocuklar da bulunur. Buna önemli kanıt disleksili olduğu bilinen bilim adamları ve sanatçılardır: Albert Einstein, Leonardo da Vinci, Tom Cruise ve Mickey Mouse çizgi film karakterinin yaratıcısı Walt Disney gibi.

    Özgül Ögrenme Güçlükleri, yaşanan güçlüğe göre alt gruplara ayrılır. Bu alt grupların pratikte adlandırılmasında kullanılan terimler şunlardır.  

Bu güçlüklerin birden fazlasi da birarada görülebilir, hatta ayri bir antite olan” Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu” da sıklıkla ögrenme bozukluklari ile birlikte görülür.

DİSLEKSİ TÜRLERİ

    Disleksinin nedenleri tam olarak aydinlatilamamis olmakla birlikte genelde dogum öncesi ve dogum sonrasi beynin gelismesi sirasinda etkili olan faktörler rol oynar. Bu faktörler arasinda; genetik yatkinlik, yetersiz ve dengesiz beslenme, gebelik sirasinda geçirilen bazi hastaliklar ve bilinçsiz ilaç kullanimi, uzun ve zor dogum, plesenta anomalileri,dogumdan sonra bebegin nefes almasindaki gecikme, geçirdigi atesli hastaliklar ve benzeri durumlar bulunur.

Beyin Kelimeleri Nasıl Okur ?

    Toplumun çogunlugunda, sag beyin yarim küresi sol beyin yarim küresine göre daha küçüktür. Normal bir bireyde beyinin isleyis sekli söyledir :

Ses birimi üretimi : (sol inferior frontal gyrus)

   Beyinin bu bölümü sesli veya sessiz olarak kelimeleri seslendirmeye yardımcı olur.    Bu bölüm ayrıca kelimeleri oluşturan küçük sesleri analiz eder. Bu bölüm daha          çok  yeni okumaya başlayanlarda daha aktiftir.

Kelime çözümleyiciler : ( sol parieto temporal bölge)

    Beyinin bu bölümü daha çok yazılı kelimelerin analizini yapar. Bu bölümde         kelimeyi oluşturan hece, ses ve harfler uygun bir şekilde seslendirilir.

Otomatik Dedektör bulucu : ( sol occipito temporol bölge)

    Beyinin bu bölümünün görevi kelimelerin otomatik olarak tanınmasını sağlamaktadır. Otomatik bulucu aktive edilir ve okuyucu hızlı bir şekilde kelimeyi algılar.

   Bu durum disleksilerde daha farklıdır. Sağ beyin yarımküresinin, sol beyin yarımküresine eşit büyüklükte ya da sol beyin yarım küresinin daha küçük olduğunu ortaya koyar. Disleksilerin sol beyin yarımküresindeki farklılıkların bu bozukluğun nedeni olduğu düşünülüyor.

DISLEKSI BELIRTILERI

     Disleksi üzerine ilk çalışan nörologlardan Samuel T. ORTON disleksinin sık karşılaşılan özelliklerini şöyle belirlemiştir.

  Yazılı kelimeleri öğrenme ve hatırlamada zorluk.

      b ve d, p ve q harflerini, 6 ve 9 gibi sayıları ters algılama; kelimelerdeki harfleri ya da sayıları karışık algılama, ne’yi en; 3’ü E; 12’yi 21 olarak algılamak gibi.
Okurken kelime atlamak.
Hecelerin seslerini karıştırmak ya da sessiz harflerin yerini değiştirmek, sıklıkla yazım hatası yapmak.
Yazı yazmada zorluk.
Gecikmiş ya da yetersiz konuşma.
Konuşurken anlama en uygun kelimeyi seçmede zorluk.
Yön (yukarı, aşağı gibi) ve zaman (önce, sonra, dün, yarın gibi) kavramları konusunda sorunlar.
Elleri kullanmada hantallık ve beceriksizlik

NE YAPILMALI

    Erken tani bu çocuklarin geleceklerini etkileme açisindan çok önemlidir, çünkü bu çocuklarin sadece akademik hayatlari degil, akademik basarisizlik nedeniyle psikososyal gelismeleri / hayatlari da bu durumdan olumsuz etkilenir.

Erken tani da veli ve ögretmenlerdeki farkindalik ile mümkündür.

Soruna yaklasimda okul, aile, psikolog,psikiyatrist ve özel egitim uzmani isbirligi gereklidir. Çocugun güçlük çektigi alana özel sözel,isitsel ve görsel egitim metodlari seçilmeli, özel gelistirilmis bilgisayar programlarindan yararlanilmali, yazarken klavye kullanimi gibi yöntemler kullanilmali, ayrica bilgiyi ölçmede yazili yerine sözlü sinav, çoktan seçmeli test gibi uygulamalara yer verilmelidir.

Kaynakça: